MARITIEM WERK VAN ANTON HEYBOER
De onderstaande informatie gaat alleen over het ‘maritieme’ werk van Anton Heyboer, dat hij vooral maakte als (voormalige eigenaar) van een vissersschip in de jaren 50.
Anton Heyboer [1924-2005] is vooral bekend door zijn excentrieke manier van leven met meerdere vrouwen en zijn massaal geproduceerde werk van bijvoorbeeld een kip.
Minder bekend is zijn maritieme werk dat hij begin vijftiger jaren maakte toen hij (eerst) de vissersvlet [YM348] kocht en later de houten kotter Marcelle [YM384], waar hij ook op heeft gewoond.
Actueel
Op 14 april 2024 besprak expert Willem de Winter een ets van Anton Heyboer uit 1954.
Enkele passages uit zijn toelichting:
Het is een mooi klein werkje met een mooi bootje op de voorgrond… van Heyboer weten we dat ie in die tijd nogal eens in IJmuiden zat, dus het is ongetwijfeld wat hij gezien heeft in IJmuiden. Het is misschien wel een uniek exemplaar…
Over de besproken ets valt nog meer te zeggen: Rechts staat in de ets ‘BERGHAVEN’. Zo werd de ‘Haringhaven’ in IJmuiden ook genoemd. Links van het midden staat in de ets het woord ‘MARI’, zo noemde Anton zijn eigen vissersvlet, die voluit de naam had ‘La Mar Santa Cruz Piscadore‘ [IJM348]. Het scheepje op de voorgrond is vast Anton’s eigen schip met het ra-zeil. De kraan werd gebruikt om de steenkool aan boord van de stoom-vissersschepen te laden.
Locatie
Het leven van Anton in IJmuiden speelt zich af op en rond de haven. De Haringhaven werd ook wel Berghaven werd genoemd.
Bron: Topotijdreis , kaart van het jaar 1962
Veiling ets Heyboer
In april 2024 werd ook een andere ook in 1954 in IJmuiden gemaakte ets van Anton Heyboer geveild:
Hier ligt de ‘MARI’ van Anton naast de hoogaars ‘Emma Florence’ van zijn vriend Frans Verpoorten
De vissersvlet (YM348) kreeg van Anton Heyboer dus de naam: ‘La Mar Santa Cruz Piscadore‘. Op de foto vaart hij de haven van IJmuiden binnen:
Uit het ‘Gastenboek’ van de Emma Florence, waar Anton Heyboer in heeft geschreven, blijkt dat de periode in IJmuiden (en het contact met Frans Verpoorten) van groot belang zijn geweest voor de ‘vernieuwing in de artistieke uiting’ van Anton Heyboer:
Resultaat vernieuwing werk Anton Heyboer:
Vergeleken met deze ets van Heyboer uit 1950 (Gezicht op het Spaarne met de Waag en de St-.Bavokerk) is zijn nieuwe werk uit IJmuiden totaal afwijkend.
Bron: Beeldbank Noord-Holland. Collectie Gemeente Haarlem
In het boek ‘HEYBOER, een biografische speurtocht‘ auteur Bert Nijmeijer staat beschreven hoe Anton Heyboer eigenaar werd van (eerst) de vissersvlet [YM348] en later de Marcelle [YM384]
Lees meer > [passages uit het boek ‘HEYBOER’ van Bert Nijmeijer
In 1948 kocht hij de vlet ‘La Mar Santa Cruz Piscadore‘ voor f 100,- . Op enkele etsen staat de afkorting van de lange naam: ‘MARI‘. Ook werd (of was?) de vlet voorzien van een visserijnummer IJM348 of YM348.
Anton Heyboer heeft zelf de aankoop van zijn vlet beschreven. Voor de aankoop heeft hij enige tijd doorgebracht in het psychiatrische ziekenhuis ‘Meerenberg’. Onder de handgeschreven tekst staat het transcript:
Meer informatie over de avonturen met de vlet zijn beschreven door de kunstschilder Frans Verpoorten, die zelf een hoogaars had gekocht. Hij schreef in een tweedelig artikel in een krant [helaas is het niet bekend in welke krant] over zijn schepen waarbij hij het contact met Anton Heyboer beschrijft. Samengevat:
In het voorjaar van 1954 vertrekken Frans Verpoorten, vrouw, kinderen en gast Anton Heyboer vanuit de industriehaven in Haarlem met de hoogaars Emma Florence richting IJmuiden, met de vierriems-vlet van Anton op sleeptouw. Frans en Anton (beide 30 jaar oud) moeten de hoogaars met twee vaarbomen vooruitduwen. Hun huisarts kwam met zijn auto naar het Noorder Spaarne en vond de reis onverantwoordelijk en verklaarde hen ‘voor gek’. Dat laatste vond Frans pijnlijk omdat Anton net ontslagen was uit de psychiatrische inrichting. De mannen zetten door en belanden uiteindelijk in IJmuiden. Dat is te zien op twee etsen van Anton Heyboer:
Op een middag in IJmuiden tuigt Anton zijn roeivlet op met een ‘paaltje als mast en een zeil van aan elkaar gebonden dekzeil’ met de bedoeling ermee te kunnen zeilen.
Het geheel was zo zwaar dat er een storm moest staan om vooruit te komen. Anton gaat ’s middags om 4 uur nog even de zee op, ondanks de herinnering dat men om 6 uur gaat eten. Als hij om 7 uur nog niet terug is, gaat Frans naar de meldpost (de semafoor) die de vlet van Heyboer net met de kijker hadden gezien. Helaas is de scan van het artikel niet compleet, waardoor de afloop niet leesbaar is…
De onderstaande ets geeft een goede indruk van Anton in zijn vlet.
Met de vlet YM348 is Anton Heyboer gaan vissen op paling met 1100 haken. De eerste keer had hij een goede vangst, maar daarna niets meer. Heyboer wist niet dat als je de haken niet goed schoongemaakt de paling zich niet meer laat vangen.
Opvallend vaak staan de vuurtoren en de semafoor op de etsen/tekeningen van Heyboer, die in IJmuiden zijn gemaakt. Op de foto de vuurtoren en semafoor in 1954. Rechts 3 fragmenten uit het werk van Heyboer met de vuurtoren + semafoor:
Op Marktplaats wordt werk van Anton Heyboer, waaronder deze 3 maritieme werken:
Het leven in IJmuiden speelt zich af op en rond dit kaartje van de haven van IJmuiden.
Bron: Topotijdreis , kaart van het jaar 1962
YM384 MARCELLE
In 1958 heeft Heyboer een groter schip gekocht. Het lijkt op een oud Zuideuropees visserscheepje dat de naam St. E. Marcelle krijgt [genoemd naar zijn dochter Marcelle]. Op het houten schip staat ook het visserijnummer YM384. Het is de bedoeling om naar Frankrijk te varen, maar hij blijft steken in Amsterdam. In de herfst wordt het te koud en nat aan boord. Anton verkoopt de Marcelle en kan gedurende de winter bij de fotograaf Ed van der Elsken op zolder wonen.
Heyboer heeft (voor zover bekend) vrijwel altijd zijn eigen vlet IJM348 getekend/geëtst. Uitzondering is de waalschokker CHRISTINA II [gedateerd 1975] van zijn nieuwe partner Joke:
De komst van 2 extra vrouwen (Marike en Joke) ging niet makkelijk in het begin. Daarom kocht Anton Heyboer 2 schepen. Marike en Joke hebben eerst twee jaar op een schip gewoond, ligplaats Noord-Hollands kanaal :
- Marike op de ‘BETO II‘, die ze de naam ‘Helena‘ gaf (foto boven & linksonder)
- Joke noemde haar klipperaak ‘Maria‘ (foto rechtsonder)
Anton gaf de 2 vrouwen de taak om het vlak van de schepen helemaal schoon te maken en in de olie te zetten. Door het uitvoeren van die zware klus toonden ze aan écht bij Anton Heyboer te willen wonen.
Uit deze informatie blijkt dat de ‘Helena‘ (ex-‘Beto II‘) eigendom werd van de graficus Anton Heyboer en later van de etsdrukster Maria Johanna Nefkens. In 1979 werd het schip weer verkocht.
Bron: Scheepsliggers
Anton’s vissersloep IJM348 staat meerdere keren op kunstwerken van Heyboer, maar heeft hij de kotter IJM384 ook getekend/geschilderd? Stuur een reactie >
In 2002 kreeg Anton Heyboer een lintje: Ridder in de orde van Oranje Nassau. Op die dag droeg hij een kapiteinspet, terwijl hij toen helemaal geen schepen meer had.
Passages uit het boek van Bert Nijmeijer
Passages uit het boek van Bert Nijmeijer over de avonturen met de vissersvlet IJM348 en de kotter YM384:
Passage vanaf pagina 104:
Passage op pagina 106:
Passage vanaf pag. 157 :
N.B. Het verhaal dat Josef Santen Anton Heyboer geholpen zou hebben (zoals in de bovenstaande passage staat vermeld) is onzin. Dat blijkt uit een betrouwbare bron.
Passage pagina 164
Passage pagina 165:
Passage pagina 170 [over het einde van het avontuur met de kotter Marcelle]
Terug naar begin > [van Maritiem werk Anton Heyboer]
Schepen van kunstschilders >