Paul Arntzenius (1883-1965) was een kunstschilder die zijn eerste schilderlessen kreeg van de ‘zeilende’ kunstschilder W.B. Tholen.

Hij volgde van 1901-1903 een opleiding aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag.

In 1910 werd hij lid van het genootschap Pulchri in Den Haag en van Arti et Amicitiae in Amsterdam.

Hij was ook een kunstverzamelaar. In 1964 heeft hij zijn collectie geschonken aan het (tegenwoordig) Museum Gouda.

foto: Paul Arntzenius op jonge leeftijd (bron: Wikipedia


De ouders van Paul Arntzenius* woonden in hetzelfde huis als W.B. Tholen, de Kanaalvilla in Den Haag, resp. op de 1e en 2e etage. Paul is samen met 2 zussen geboren als drieling. Kort na de geboorte is de moeder overleden en speelden W.B. Tholen en zijn vrouw een belangrijke rol in de opvoeding van de 6 kinderen.

* Abraham ‘Bram’ Arntzenius (Griffier van de Tweede Kamer en jkvr. Constance Boddaert.


Op de foto Paul Arntzenius samen met W.B. Tholen aan boord van de ‘Eudia

Paul Arntzenius op latere leeftijd


Het Veilinghuis ‘De Oprechte Veiling’ veilde recent dit werk van Paul Arntzenius. Na de publicatie van de catalogus in maart 2023 kreeg het veilinghuis de tip dat de ‘Eudia‘ van kunstschilder W.B. Tholen staat afgebeeld op het schilderij.

Dat is begrijpelijk gezien het feit dat Paul Arntzenius in zijn jeugd regelmatig op pad ging met de ‘Eudia‘ van W.B. Tholen.

Maar er valt meer over te zeggen…



Is het de ‘Eudia‘ ?

De ronding in het achterschip op het schilderij wijkt wel duidelijk af van deze tekening van de ‘Eudia‘. Ook de kajuit is niet echt herkenbaar op het schilderij.

bron tekening: SSRP


Op de achterkant van het schilderij is dit ‘plakkaat’ te zien. Enkele feiten:

  • Martinus Quirinus Buys Ballot (1860-1947) was van Burgemeester van Veere van 1917-1929.
  • Paul Arntzenius trouwde in 1921 met de (enig kind) dochter Cécile van deze Buys Ballot.
  • Het is de vraag (waarom en wanneer) dit schip per bode naar Veere is gestuurd
  • W.B. Tholen was eigenaar van de Eudia van 1901 tot ca. 1909.


In het Marineblad nr. 26 (1911/1912) staat in deze uitslag R.H. Arntzenius expliciet vermeld als eigenaar van de ‘Eudia‘ bij een wedstrijd van de Koninklijke Marine Jacht Club (KMJC) in juli 1911.


Wie was R.H. Arntzenius?

Robert Hendrik Arntzenius (1879-1940) was de 4 jaar oudere broer van Paul Arntzenius.

R.H. Arntzenius doorliep een fraaie carrière bij de Marine en hij was een zeiler. In 1906 en 1907 zeilde hij wedstrijden met zijn ABC-klasse ‘Matchiche‘. In 1911 (bij de wedstrijd met de ‘Eudia‘) was hij ‘Luitenant ter Zee 2e klasse’.

Hij bracht het tot Inspecteur en later Directeur van het Loodswezen (6e District te Vlissingen) tussen 1924 en 1939. Zijn laatste rang was Schout-bij-nacht.

Bron: ‘Staat van dienst’: Archief Marine


Na een detachering in Batavia en een verlofperiode werd hij in maart 1911 geplaatst op het instructievaartuig ‘Bellona‘, later op de ‘Atjeh‘ en ‘Koningin Emma‘.

In juli 1916 kreeg hij opnieuw een functie in Indië tot en met eind 1919.

Instructievaartuig ‘Bellona‘ (1893-1926) en TX19


Dit bericht uit het Vaderland (1-7-1930) meldt de verkoop van een schilderij van de ‘Eudia‘. Ook opvallend zijn de 2 schilderijen van een wachtschip (no.8 en 30), wat wijst op een mogelijke link naar de Marine waar zijn broer Robert werkte.

Het is de vraag hoe lang R.H. Arntzenius eigenaar is gebleven van de ‘Eudia‘ gezien zijn (langdurig) vertrek in 1916 naar Oost-Indië. Een andere mogelijkheid is dat Paul Arntzenius de ‘Eudia‘ heeft gebruikt (of zelfs heeft overgenomen) bij afwezigheid van zijn broer.

In ieder geval kan R.H. Arntzenius opgenomen worden bij de eigenaren van de ‘Eudia‘, vanaf ca. 1910 tot en met ‘onbekend’. In het overzicht van eigenaren op de SSRP-website staat hij niet vermeld.[per 4/4/2023]


Terug naar het schilderij:

Het is niet zeker wie de eigenaar was van de ‘Eudia‘ toen het schilderij gemaakt werd. Door de informatie op de achterkant van het schilderij is het aannemelijk dat het is gemaakt in de periode dat R.H. Arntzenius eigenaar was.

Ook is het lang niet zeker dat het schilderij de ‘Eudia‘ is. Gezien o.a. de afwijkende vorm van het achterschip en de afwezigheid van de kajuit is het eerder een Fries jacht.

Stuur een reactie >

Homepage >

Lees meer > (over de ‘Eudia’ op de website van SSRP)

Lees meer > (Artikel over W.B. Tholen, de zeilende kunstschilder, op de website van SSRP)