Aanvullingen bij het artikel in ‘Spiegel der Zeilvaart’ 2024-4:
Lees in ‘Spiegel der Zeilvaart’ over de uiteenlopende en spectaculaire ervaringen van Ernst Moltzer in zijn korte 31-jarige leven: op de viermaster ‘PAMIR’, J-klasser ‘Endeavour I’ en zijn draak ‘Toch’. Zijn laatste zeiltocht met de Spaarnejol ‘OZO’ werd hem fataal.
Kop van het artikel:
Correctie
In de Junior Ocean Race kwam Mona Lisa als tweede door de finish, maar werd 3e in het klassement.
De zin: (Pag. 36) “In 1929 wordt Jan Moltzer nog derde in de Channel Race” is onjuist. De informatie was gebaseerd op een knipsel uit 1929, maar gaat over de deelname aan de ‘Junior Ocean Race’ van 1928. [correctie dd 24-4-2024]
Jan Moltzer (1883-1951)
Lees meer > (over zijn vier zeiljachten genaamd Mona Lisa)
Ernst Octavianus Moltzer (1/5-1910 – 15-11-1941) was een Nederlandse watersporter, ondernemer, verzetsman en Engelandvaarder.
Onderstaand informatie over diverse aspecten van Ernst Moltzer als watersporter:
- roeier
- Internationaal/Olympisch zeiler
- bestuurder
- Engelandvaarder
Aanleiding aandacht voor Ernst Moltzer
De aanleiding is de publicatie van het boek ‘Het geheim van BOLS‘ van de auteur Martin Hendriksma.
Een spectaculair en zeer boeiend boek over het familiebedrijf Bols. Ernst Moltzer speelt een hoofdrol in het boek.
Ernst Moltzer : de watersporter:
‘Junior Ocean Race’ met de ‘Mona Lisa’
In 1928 was Ernst Moltzer een van de 4 bemanningsleden tijdens de ‘Junior Ocean Race’ (Cowes – Cherbourg – Cowes). Bij het verslag stond deze foto, waarschijnlijk genomen door vader Jan Moltzer en met Ernst Moltzer in het midden.
Reis met de PAMIR (1933/1934)
Bron Foto ‘PAMIR’: Wikipedia.
‘Twee biggen, een kat en dertig bemanningsleden (onder wie Ernst) lopen op 29 augustus 1933 de haven uit van Kopenhagen. Ze zetten koers naar Sidney, Australië. Het zeilend graanschip de Pamir doet mee aan een wedstrijd van een half jaar die de deelnemers over bijna alle oceanen voert, elk met hun eigen karakter.’
Fragment uit : Het geheim van Bols
Martin Hendriksma
Bemanning Endeavour I (1934)
In 1934 was Ernst Moltzer als enige Nederlander bemanningslid op de J-klasser Endeavour I van de Engelse vliegtuigfabrikant Mr. Sopwith.
Voor de start van de eerste wedstrijd heeft hij zich in de zeer hoge mast laten hijsen om een probleem op te lossen: een huzarenstuk(je)
Ernst Moltzer was zelf bescheiden over zijn actie:
‘Dat was slechts plicht.
’t Was mijn job’, mijn beurt om naar boven te gaan toen er iemand bewusteloos was geslagen.
Knipsel : Nieuws van den dag 16-10-1934
Verslag van de actie:
Roeien: NK 1935
In 1935 werd Ernst Moltzer Nederlands kampioen in de skiff op de afstand 2000 meter:
Olympische Spelen 1936 : Bemanning Zesmeter De Ruyter
In 1936 was Ernst Moltzer bemanning op de zesmeter ‘de Ruyter’, samen met Kees Jonker en stuurman Joop Carp. Op de Olympische spelen 1936 in Kiel werd een 8e plaats behaald.
De foto is genomen in Monte Carlo.
Bron: Soerabaiasch weekblad van 8-4-1936.
Dezelfde foto staat in het Jubileumboek ‘De Koninklijke Nederlandsche Zeil- & Roeivereeniging 1847-2012’
De Zesmeter “De Ruyter” in 1935
Bron: Het Noorden in woord en beeld 2-8-1935
De ‘Olympia Ausweis’ (1936) van Ernst Moltzer voor de Olympische Spelen in Kiel.
Bron: Collectie familie Moltzer
1938: Helgoland-Race
Begin juni 1938 is Ernst Moltzer deelnemer aan de Helgoland-race (Burnham-on Crouch-Helgoland) als bemanningslid op een Engels zeilschip.
De foto geeft een indruk, maar is gemaakt tijdens de editie 1936
Bron foto: Tubantia 6-6-1936
Draak H23 genaamd Toch (1938-1941)
Ernst Moltzer was een actieve (internationale) wedstrijdzeiler in de Draak H23 Toch, waarmee hij vele prijzen heeft gewonnen.
De H23 (rechts op de afbeelding uit 1944) was gebouwd in 1938 bij De Vries/Wester ’t Fort. De draak is in 2017 gesloopt.
Bron: Draakzeilen.nl
Huwelijksreis Noorse fjorden (juli 1939)
Na het huwelijk van Ernst Moltzer met Traut Sarnthein (1918-2001) ging het echtpaar begin juli 1939 op huwelijksreis naar de Noorse fjorden. Daar werd ook gezeild, zoals te zien op deze foto.
bron: collectie familie Moltzer. De zeilboot is waarschijnlijk de eigen Draak van Ernst (H23, Toch)
Het klinkt ‘romantisch’, maar Ernst Moltzer was tijdens de huwelijksreis (vooral?) aan het wedstrijdzeilen met zijn Draak H23 ‘Toch’. Dat blijkt uit het volgende:
Wedstrijden Drakenklasse in Scandinavië (juli 1939)
De Telegraaf meldt op 29-6-1939 :
dat ‘de bekenden Draak “Toch” van Ernst Moltzer per s.s. Akershus naar Noorwegen is vertrokken.
‘s.s. Akershus’ was een vrachtschip (stoomschip)
Zijn broer Hans is bemanning op de Draak ‘Vliegende Hollander’ van Allert Warners
De volgende wedstrijden staan op het programma in Scandinavië:
- 4 en 5 juli : Int. races der Fredrikstad Seilforening
- 6,7,8,9 juli : Kongelig Norsk Seilforening
- 14, 15 en 16-19 juli : Draken Gold-Cup
Het lijkt dus meer op een wedstrijd-zeilvakantie dan een huwelijksreis.
Ernst Moltzer zeilde in Noorwegen voor de prijzen blijkt uit dit knipsel.
Nieuwsblad van Friesland (Hepkema’s courant) 12-7-1939
Zeilprijzen (ter beschikking gesteld)
Een tweede beker is de ‘Ernst Moltzer Drakenbeker’ uit 1940, die in 1977 definitief werd gewonnen door Ed Frech. Hij heeft de beker geschonken aan de klasse. Nu is het een permanente wisselprijs voor een internationale wedstrijdserie georganiseerd door de KNZ&RV.
Bron: Afbeelding: Jubileumboek ‘De Koninklijke Nederlandsche Zeil- & Roeivereeniging’ 1847-2012. Bron tekst: Dragonclass.nl
Zeiltocht 1940 : “Een na-oorlogsch zeiltochtje”
Enkele weken na 10 mei 1940 (de Duitse inval) gaat Ernst Moltzer een ‘na-oorlogsch’ zeiltochtje maken. Zijn verslag voor de Waterkampioen wordt overgenomen door o.a. het Leeuwarder Nieuwsblad 12-6-1940.
Mijn zeiltocht was bedoeld om afleiding en ontspanning te zoeken. Het is begrijpelijk dat ik echter na deze eerste dagen nog meer geladen was dan voordien
Lees meer > (het hele artikel)
Initiatief Bloemeneiland (1940)
Over de inzet van Ernst Moltzer voor het ‘Bloemeneiland’ op de Westeinderplassen:
“Dit was de grote verdienste van Ernst Moltzer voor onze Vereeniging en daarvoor zijn wij hem veel dank verschuldigd”.
Knipsel en citaat uit Jubileumboek ‘De Koninklijke Nederlandsche Zeil- & Roeivereeniging’ 1847-2012 , pag. 186:
Engelandvaarder 1e poging (1940)
‘Zonder iemand erover in te lichten en met minimale kledij aan boord verlieten Ernst Moltzer en zijn vrouw Traut begin september 1940 de Anton Mauvestraat 6 in Heemstede, Noord-Holland.’
Ze willen via het IJ en het Noordzeekanaal de zee bereiken en zo ontsnappen. Onmogelijk, blijkt. De Duitsers hebben de Nederlandse kust hermetisch afgegrendeld. ‘We verlieten de “Toch” in Amsterdam en keerden terug in Heemstede, waarop we in moreel opzicht totaal niet waren voorbereid. Godzijdank hadden we het huis tenminste nog. We hadden erover gediscussieerd of we het niet moesten opgeven, overtuigd als we ervan waren dat we Engeland zouden halen.’
Fragment uit: ‘Het geheim van Bols’, auteur Martin Hendriksma
Afbeelding: IJmuiden (J.B. Wolters)
Engelandvaarder 2e poging (1941)
In 1941 mislukt een poging om via een duindoorgang ten Westen van Bloemendaal op het strand te komen. Ze werden bijna door de Duitsers gearresteerd… Er werd rekening gehouden met verraad. Er volgden huiszoekingen, waarna ze besloten voorlopig onder te duiken.
Bron: Jubileumboek KNZ&RV 1847-2012 (Koninklijke Nederlandsche Zeil – en Roeivereeniging), pag. 186
Bestuurder KNZ&RV (1941)
In 1941 werd hij gevraagd om bestuurslid te worden vanwege zijn bijzondere kennis van het wedstrijdzeilen.
bron knipsel: Algemeen Handelsblad 10-4-1941
‘Om wat omhanden te hebben, wordt Ernst begin april 1941 bestuurslid van de Koninklijke Nederlandsche Zeil- en Roeivereeniging (KNZ&RV). Het is geen vergaderbaan. Hij ontwerpt het zomerprogramma voor alle zeilklassen. Twee weken puzzelen, die eindigen in de prullenbak. De Duitse marine verbiedt alle pleziervaart op het IJsselmeer.’
Bron citaat: ‘Het geheim van Bols’, auteur Martin Hendriksma
Engelandvaarder 3e poging (1941)
Ernst Moltzer had zich bij het verzet aangesloten.
In november 1941 probeerde Ernst Moltzer opnieuw naar Engeland te vluchten. Samen met Kees Kolff en Dick van der Flier vertrok hij bij Egmond/Castricum op 14 november 1941. De Engelandvaarders hebben waarschijnlijk de vluchtpoging ondernomen met een Spaarnejol, genaamd OZO (‘Oranje Zal Overwinnen’.
De windverwachting was vrij gunstig (Oostenwind Bf 3-4), maar met 3 man en een buitenboordmotor) was de Spaarnejol zwaar beladen. Bovendien was de temperatuur (rond het vriespunt, op 15 november zelfs -40 een lastig aspect).
Na vertrek is er niets meer van hen vernomen.
bron afbeelding: website ‘de Vlijt’
2012: Jubileumboek KNZ&RV over Ernst Moltzer
In het Jubileumboek (1847-2012) van de Koninklijke Nederlandsche Zeil- & Roeivereeniging (KNZ&RV) wordt een hele pagina gewijd aan Erik Moltzer, als bijzonder lid:
Een initiatiefrijk en heldhaftig leven: geen Vereenigings-onderscheiding
Het is vergeefs zoeken naar de naam Moltzer in de lijst van ontvangers van onderscheidingen van de Koninklijke. Een (postuum) erelidmaatschap zou misschien op z’n plaats zijn geweest.
2023: Resultaat DNA-onderzoek: de onderkaak van Ernst Moltzer
Op initiatief van Martin Hendriksma (auteur van het boek ‘Het geheim van Bols’) is er een DNA-onderzoek uitgevoerd.
Zo is vastgesteld dat de onderkaak, die door een Texelse visser in 2003 geleden voor de kust bij Petten was opgevist, van Ernst Moltzer was.
Zo is het mysterie rond zijn verdwijning na 82 jaar toch nog opgelost.
Jan Moltzer (vader van Ernst) en zijn 4 jachten ‘Mona Lisa’
‘Mona Lisa I’
De eerste ‘Mona Lisa’:
Zo’n open W-klasse-zeilboot liet Jan Moltzer in 1918 bouwen bij de werf Navis (ontwerp en bouw: W. Beekhuis)
bron: ‘van zeilkano tot oceaanjacht’, auteur C.H.M. Philippona (1931)
‘Mona Lisa II’
De ‘Mona Lisa II’ was een 35m2-klasse. De afbeelding is een voorbeeld van zo’n 35m2.
Bron: ‘Ons Element’ 1921
‘Mona Lisa III’
De kunstschilder en tekenaar Ernst Eden (1885-1974) maakte voor ‘Ons Element’ decoratieve initialen. Bij de Z tekende hij de Mona Lisa III.
Foto van de Mona Lisa III, uit de periode dat de 60m2 nog de naam Rietje had.
Bron foto: De Watersport 1920
Illustratie uit het boek ‘Schepen die voorbijgaan’, pag. 72. De 60m2 kruiserklasse is een ontwerp van Gerard de Vries Lentsch Jr.
‘Mona Lisa’ (125m2)
Tijdens de ‘Junior Ocean Race’ was het verplicht om een bruikbare bijboot aan boord te hebben. Die is te zien op het achterdek. De grootschoot was gemonteerd op de bijboot:
Dit is de ‘uitgebreide’ versie van de ‘compacte’ versie ‘column’ op de website van ‘ZEILHELDEN’ >.
Een ‘na-oorlogsch’ zeiltochtje
bron: Leeuwarder Nieuwsblad 12 juni 1940
Terug > (naar begin pagina)
Engelandvaarders > (Aanvullingen op artikel in Spiegel der Zeilvaart (2022-1)