Maritieme Kunst in Hotel van der Werff op Schiermonnikoog
‘Hotel van der Werff‘ op Schiermonnikoog is een begrip in vele opzichten. Na Sake van der Werff (1870-1955) is het hotel gemoderniseerd, maar uiterlijk is er weinig veranderd in de gelagkamer, de lounge en de eetzaal. In het hotel hangen diverse (maritieme) kunstwerken. Een belangrijk deel van deze kunstwerken is hier te zien:
Foto’s : Simon Schermerhorn, tenzij anders vermeld
Alle rechten voorbehouden aan Hotel Restaurant van der Werff te Schiermonnikoog
In de eetzaal, de lounge, de gelagkamer, de gangen/trappenhuis en de vergaderzaal van Hotel van der Werff zijn diverse maritieme schilderijen, scheepsmodellen, landkaarten en foto’s te zien.
Aan de achterkant van het hotel bevindt zich een vergaderruimte, de “Teensma-zaal”, waar de verzameling schilderijen van de familie Teensma is ondergebracht.
Met medewerking van Hotel van der Werff een overzicht (niet compleet) van de maritieme kunst die in het hotel aanwezig is.
Bij de ingang van Hotel van der Werff hangt dit bord, dat herinnert aan de functie van ‘Wachtlokaal en Telegraafkantoor.
Eetzaal van Hotel van der Werff
In de eetzaal hangt een groot werk van de Nederlandse beeldhouwer en schilder Martin van Waning (1889-1972).
Martin van Waning verhuisde in 1937 naar Schiermonnikoog, waar hij zijn atelier vestigde in de voormalige zeevaartschool, tegenover Hotel van der Werff. Tijdens de Tweede Wereldoorlog (augustus 1943) werd zijn atelier gebombardeerd en een groot deel van zijn werk vernietigd. (bron: Wikipedia).
N.B. Martin van Waning was een goede bekende van de maritieme kunstschilder Evert Moll (1878-1955). Van Waning heeft zelfs een schilderij gemaakt van Evert Moll in actie als kunstschilder. In de eetzaal hangt ook een havengezicht van Evert Moll.
Aan de zuidkant van de eetzaal hangt een groot werk van Evert Moll (1878-1955), met een voorstelling van de Rotterdamse haven. Het lukte niet – door de lichtval – om een goede foto van dit schilderij te maken. Daarom een vergelijkbaar schilderij van Evert Moll om toch een indruk te krijgen:
In de eetzaal van Hotel van der Werff zijn ook enkele schilderijen van H.A. (Haaike Abraham) Jaarsma (1881-1970) te zien, die werd opgeleid tot zeeman op de zeevaartschool te Schiermonnikoog.
In de Teensma-zaal is een schilderij van Haaike Jaarsma te zien van de ‘Graafstroom‘
Schilderij van H.A. Jaarsma gedateerd 1911 in de zijkamer van de eetzaal:
Schilderij van H.A. Jaarsma uit 1949:
Fragment van een schilderij (niet gesigneerd) van een windjammer in de eetzaal van Hotel van der Werff:
Op deze foto is te zien waar het bovenstaande schilderij is te zien in de eetzaal. Het informatie-bordje is helaas bij werkzaamheden verdwenen.
De band tussen dit schilderij van de bark ‘ZWERVER’ is toch duidelijk geworden:
Bron van de foto: Website Hotel van der Werff
Op basis van informatie van de website van de cultuurhistorische Vereniging Schiermonnikoog (’t Heer en Feer) én de website ‘Marhisdata’ heeft Moente Maritieme Kunst dit nieuwe info-bordje gemaakt.
Scheepsmodellen
In de eetzaal zijn alleen al negen scheepsmodellen (naast allerlei landkaarten en schilderijen) te zien:
Scheepsmodel van het in 1897 gebouwde fregatschip ‘EUROPA‘. De op Schiermonnikoog geboren en wonende kapitein Jeppe Wiebes (1866-1917) was gezagvoerder van de ‘EUROPA‘ van 1906 tot 1909. Daarvoor was hij van 1902 t/m 1904 kapitein van het stalen fregat ‘Nederland‘. Kapitein Wiebes is in 1916 omgekomen toen het ss ‘Hilversum‘ op een mijn is gelopen.
In een hoek van de eetzaal staat een grote vitrine met het model van het S.S. “TRITON” , dat in 1913 gebouwd werd in Glasgow voor de ‘Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij ‘ (KNSM), die het schip in 1918 naar de VS heeft verkocht. Het schip is in 1923 vergaan .
Lounge van Hotel van der Werff
In de lounge van Hotel van der Werff zijn ook diverse schilderijen te zien.
Een zeegezicht van Martin van Waning:
Reddingboot ‘Insulinde‘ op weg naar een vrachtschip in de problemen. Een van de schilderijen in de lounge van Hotel van der Werff. In de zijkamer van het restaurant hangt een vrijwel identiek schilderij, ook van kunstschilder K. Onnes.
Het is een voorstelling van de stranding van het Deense stoomschip ‘Kai‘ op 7 december 1941. De bemanning wordt gered door de reddingboot ‘Insulinde‘ van schipper Mees Toxopeus. Bron: Cultuurhistorische Vereniging ’t Heer en Feer.
Idem, fragment:
Dat Hotel van der Werff enkele schilderijen bezit van Klaas Onnes is verklaarbaar:
Klaas Onnes (1893-1971) voer meer dan 40 jaar (waarvan 32 jaar als kapitein) op de veerboten van Oostmahorn naar Schiermonnikoog v.v. Daarnaast was hij een hartstochtelijk amateurschilder.
In 2018 was het Themanummer bij de Cultuurhistorische Vereniging ’t Heer en Feer gewijd aan Klaas Onnes.
Bron: Cultuurhistorische Vereniging ’t Heer en Feer
Fragment van een schilderij van een windjammer, ook in de lounge van Hotel van der Werff:
Schilderij van twee zeiljachten in de lounge van Hotel van der Werff. Het rechter schip lijkt op een ‘Friesch Jacht’, met 2 bemanningsleden en een hondje.
Aan het einde van de gang van Hotel van der Werff een niet gesigneerd schilderij van een schip in het ijs, wellicht gemaakt in navolging van Louis Apol, die in 1880 deel uitmaakte van een expeditie naar Nova Zembla:
Schilderij van W. Draijer in een gang van Hotel van der Werff:
Fragment van een schilderij van een windjammer, dat hangt in de trapopgang van Hotel van der Werff:
Bron: Marhisdata
Teensma-zaal
Teensma-zaal
De Teensma-zaal van Hotel van der Werff wordt gebruikt voor vergaderingen, conferenties en diners. Buiten dit gebruik i s de zaal afgesloten en mede daardoor minder bekend. In deze zaal is de verzameling kunstwerken van de familie Teensma onder gebracht, met herinneringen aan de kapiteins Teensma afkomstig van Schiermonnikoog.
De familie Teensma woonde grotendeels op Schiermonnikoog en heeft een groot aantal kapiteins van de grote vaart voortgebracht, zoals:
- Jeppe Pieter Teensma (1806-1884), kapitein/reder
- Jeppe Teensen Teensma (1820-1896), kapitein op de Galjoot ‘Charlotte‘, de Bark ‘Helena‘ en de Bark ‘Concordia‘
- Ennee Theunis Teensma (1845-1917), kapitein op de Schoener ‘Cornelia‘ en de Schoenerbrik ‘Arcadia‘
- Pieter Jeppe Teensma * (1851-1929), kapitein op de ‘Graafstroom‘ (van 1888-1895) en op het stalen fregat ‘De Ruijter‘ (van 1895-1900)
- Wiebe Teensma (1874-1929), kapitein op het stoomschip ‘Cornelis‘
* Lees meer > (over Kapitein Pieter Jeppe Teensma op de website van de Cultuurhistorische Vereniging ’t Heer en Feer Schiermonnikoog.
Een deel van het servies met naamgravering, meegebracht door Jeppe Pieter Teensma uit het Oostzee-gebied is bewaard gebleven en staat in een vitrine in de Teensma-zaal.
In de Teensma-zaal zijn de volgende schilderijen te zien:
De Bark ‘Helena‘, 497 ton, waar Jeppe Teensen Teensma vanaf 1868 kapitein was:
Het eerste schip van Ennee Theunis Teensma (1845-1917) als kapitein was de schoener ‘Cornelia‘, rederij Sijpesteijn Krommenie. Van 1896-1898 maakte hij een reis naar de West met de schoenerbrik ‘Acadia‘, die toen in een orkaan is vergaan voor anker liggend bij St. Maarten. Ennee Theunis Teensma bracht het er heelhuids af.
.
.
Pieter Jeppe Teensma was van 1888-1895 kapitein op de ‘Graafstroom‘ (van 1888-1895), het laatste in 1879 in Nederland gebouwde houten koopvaardijschip, 1359 ton. De ‘Graafstroom‘ werd in 1949 geschilderd door Haaike A. Jaarsma :
Idem, detail:
Het stalen Fregat ‘De Ruijter‘, groot 1689 ton, kapitein Pieter Jeppe Teensma (van 1895-1900):
Kapitein Pieter Jeppe Teensma (1851-1929) en een tweede schilderij van het stalen Fregat ‘De Ruijter‘, groot 1689 ton.
Kapitein Wiebe Teensma (1874-1922), die in 1922 met het ss ‘Cornelis‘ ten noorden van Stockholm met zijn 21 bemanningsleden is omgekomen. Het lichaam van de kapitein is nooit gevonden.
De ramp wordt genoemd:
‘Het mysterie van het ss ‘Cornelis’ :
Nic. J. van der Worm was in de jaren 1858 en 1859 kapitein van het fregatschip ‘Stad Leyden‘. Later werd hij burgemeester van Schiermonnikoog, tevens rentmeester van de eigenaar van Schier, Mr. Joh. Erich Banck, die elkaar kenden uit hun ‘Leidse tijd’. Van der Worm was ook schipper van de reddingboot .
Op de ‘Willem Eggerts‘ hebben veel eilanders van Schiermonnikoog gevaren. Het schilderij komt uit de ruïne van de Zeevaartschool, na het vallen van de bommen in augustus 1943.
Idem, detail:
Naast het schilderij de toelichting over de bijzondere band van Schiermonnikoog met de ‘Willem Eggerts‘:
De ‘Willem de Zwijger’ had 2 eilander kapiteins: Teunis Drieuws Hitman (1787-1860) en zijn schoonzoon Douwe Meints Bakker (1839-1902):
Lees meer > (over de herkomst en het behoud) van de (maritieme) kunst in Hotel van der Werff